Samotność i uczucie, że się jest niechcianym – to najgorszy rodzaj biedy.
Matka Teresa z Kalkuty
Termin „empatia” powstał dopiero na początku XX wieku. Pochodzi od niemieckiego słowa „Einfühlung”, który oznacza „wczuwanie się”. W drugiej połowie XIX wieku słowo to było używane przez niemieckich estetyków, żeby opisać doświadczenie emocjonalne wywołane obcowaniem z dziełem sztuki i współodczuwaniem emocji towarzyszących temu dziełu.
Na początku XX wieku powstało greckie słowo „empatheia” (em – w, pathos – uczucie). W swoim pierwotnym znaczeniu słowo to opisywało kinestetyczną więź z dziełem sztuki, oraz poruszenia przez nie wywołane. Empatia to dynamiczny potencjał podzielania cudzych doświadczeń, zatroskanie, przyjmowanie perspektywy drugiej osoby i reagowanie z troską.
Badania przeprowadzone przez Helen Riess wykazały, że pacjenci przyznawali wyższe noty za empatię lekarzom, którzy przeszli szkolenie z empatycznych zachowań. Określone działania mogą poprawić umiejętności w zakresie percepcji, przyjmowania perspektywy innych osób i samoregulacji, która sprawi, że cudzie cierpienie nas nie przytłoczy i nie wywoła w nas stresu negatywnego. Empatia wymaga uzyskania delikatnej równowagi pomiędzy dostrzeganiem uczuć innych osób i nauką panowania nad własnymi, tak aby zdołać tym osobom pomóc.
Kiedy zastanawiamy się, co wyróżnia wybitnych nauczycieli, wykładowców, liderów biznesu, prawników, przewodników, mentorów czy coachów, to bardzo często pierwszym skojarzeniem jest intelekt. Jednak prawdziwie wielcy ludzie mają ponadprzeciętne umiejętności interpersonalne. Nauczyciel może być specjalistą w danej dziedzinie, ale dopiero kiedy wczuwa się w sytuację ucznia, tworzy się więź oparta na otwartości, zaufaniu i szacunku.
Empatyczna troska i zrozumienie są elementami niezbędnymi do odniesienia sukcesu przez uczniów. Helen Riess wyjaśnia: „Nauczyciele wbijają uczniom do głów fakty i liczby, ale aby wiedza naprawdę się zakorzeniła, niezbędne jest pełne spektrum empatii. Pod względem poznawczym nauczyciele muszą przyjąć perspektywę uczniów i wykształcić umiejętność rozumienia ich myśli i zamiarów. Pod względem emocjonalnym muszą zrozumieć, czemu uczniowie stawiają czoło każdego dnia i jak reagują na to, co dzieje się w ich życiu, na długo zanim przekroczą rano drzwi szkoły. Bez empatycznej troski o uczniów działania nauczyciela mogą zakończyć się stratą czasu wszystkich zainteresowanych stron.(…) Nauczyciel empatyczny przekazuje wiedzę, uwzględniając perspektywę ucznia, zwracając uwagę na stan jego umysłu i emocje”.
